Brak wyników

Zdrowie

26 października 2020

NR 4 (Październik 2020)

Ból kręgosłupa – metody radzenia sobie z nim

0 729

W codziennym życiu, zwłaszcza życiu seniora, kluczową rolę odgrywa zdrowy kręgosłup. Zaburzenie budowy opisywanej struktury może w perspektywie czasu prowadzić do wielu dysfunkcji rozmaitych układów lub narządów. Dlatego właściwa w tym względzie jest odpowiednia troska o kręgosłup, który jest odpowiedzialny za wykonywanie wielu czynności dnia codziennego. W dzisiejszych czasach medycyna, a zwłaszcza rehabilitacja, jest na tyle rozwinięta, iż skutecznie oddziałuje na różnego rodzaju dolegliwości związane bezpośrednio lub pośrednio z kręgosłupem.

Kręgosłup człowieka zbudowany jest z 33–34 kręgów poukładanych jeden na drugim. Wyróżniamy w nim kręgi: szyjne, piersiowe, lędźwiowe, krzyżowe, ogonowe. Należy pamiętać, iż kręgosłup spełnia wiele bardzo ważnych zadań, między innymi: amortyzuje wstrząsy, stanowi narząd ruchu, jest również narządem podpory ciała człowieka oraz zapewnia właściwą równowagę.

Występowanie jakichkolwiek dolegliwości bólowych, zwłaszcza kręgosłupa, jest niepokojącym sygnałem, iż w naszym organizmie dochodzi do jakiejś nieprawidłowości. Pod żadnym pozorem nie wolno lekceważyć nawet najmniejszego bólu, gdyż w perspektywie może to doprowadzić do wielu nieprzewidzianych dysfunkcji lub powikłań z tym związanych. Po wystąpieniu pierwszych niepokojących dolegliwości bólowych należy bezzwłocznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Po wykonaniu dokładnego badania lekarz w pierwszej kolejności przepisze lekarstwa, które mają zadziałać przede wszystkim przeciwbólowo oraz rozluźniająco. Podczas konsultacji lekarz może również wypisać skierowanie do specjalisty, m.in. ortopedy. W trakcie badania ortopedycznego wykonuje się rozmaite testy, które mają ocenić faktyczny stan funkcjonalny kręgosłupa i otaczających go mięśni. W trosce o trafną diagnozę lekarz ten z pewnością skieruje pacjenta na badania obrazowe. Zalicza się do nich przede wszystkim rentgen lub rezonans magnetyczny. Omawiane badania w dużej mierze mają na celu dokładne oraz precyzyjnie określenie aktualnego stanu poszczególnych składowych kręgosłupa, np. kręgów. Należy pamiętać, iż w dzisiejszych czasach diagnostyka obrazowa, zwłaszcza w przypadkach bólu kręgosłupa, odgrywa kluczową rolę. Podczas konsultacji ortopedycznej lekarz wypisze również skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne.

Występowanie jakichkolwiek dolegliwości bólowych, zwłaszcza kręgosłupa, jest niepokojącym sygnałem, iż w naszym organizmie dochodzi do jakiejś nieprawidłowości. 

W przypadku omawianego schorzenia rehabilitację należy rozpocząć jak najszybciej, o ile nie występują jakiekolwiek przeciwwskazania medyczne. U seniorów kompleksowa fizjoterapia powinna być przede wszystkim precyzyjnie dostosowana zwłaszcza do wieku, chorób współistniejących oraz wydolności organizmu. Podczas wykonywania wszelkich zabiegów należy bezpośrednio monitorować aktualny stan pacjenta. Rozmaite formy terapeutyczne w dużej mierze mają na celu działanie przeciwbólowe, rozluźniające, uelastyczniające oraz wzmacniające. W różnorodnych bólach, zwłaszcza kręgosłupa, w pierwszej kolejności stosuje się szeroką gamę zabiegów z zakresu fizykoterapii. Zalicza się do nich głównie: pole magnetyczne, laseroterapię, krioterapię, ultradźwięki, sollux oraz różnego rodzaju prądy, np. interferencyjne. Wymienione powyżej zabiegi mają za zadanie działać przeciwbólowo, przeciwzapalnie oraz rozluźniająco nie tylko na sam kręgosłup, ale również na struktury go otaczające. Fizykoterapia ma przede wszystkim stopniowo wyciszyć różne dolegliwości zgłaszane przez seniora. W dalszym etapie kompleksowej rehabilitacji stosuje się zabiegi z zakresu szeroko pojętej kinezyterapii (leczenie ruchem).

W przypadku takiego postępowania stosuje się różnorodne ćwiczenia, które przede wszystkim oddziałują na mięśnie przykręgosłupowe.

Należy pamiętać, iż cały kręgosłup otoczony jest dużą ilością rozmaitych mięśni, a skuteczne oddziaływanie na nie w znacznym stopniu redukuje dolegliwości bólowe. W pierwszej kolejności właściwe jest zastosowanie delikatnych ćwiczeń rozciągających zarówno kręgosłup, jak i określone partie mięśniowe. Najprostszym ćwiczeniem jest wykonanie skłonu w przód i skierowanie prostych rąk w stronę podłogi przy jednoczesnym wyprostowaniu kolan. Po stopniowym uelastycznieniu omawianych struktur wskazane jest stosowanie ćwiczeń wzmacniających siłę i wytrzymałość mięśniową. Jest to z pewnością proces długotrwały, wymagający dużej wytrwałości. Odpowiednio wzmocnione mięśnie odciążają kręgosłup, odpowiednio go stabilizują oraz przywracają mu również właściwy stereotyp ruchowy.

Najprostszym ćwiczeniem z tej grupy jest uniesienie bioder do góry przy jednoczesnym napięciu mięśni brzucha i pośladków w leżeniu na plecach ze zgiętymi kolanami. Oprócz wymienionych poniżej ćwiczeń, uzupełnieniem całego postępowania terapeutycznego jest zastosowanie na przykład ćwiczeń ogólnousprawniających, które nie tylko oddziałują na kręgosłup, ale również otaczające go struktury.

Kluczem do sukcesu w globalnym postępowaniu rehabilitacyjnym, zwłaszcza u seniorów, jest systematyczność oraz pełne zaangażowanie.

Tego rodzaju aktywność w dużej mierze właściwie kształtuje inne części ciała, pośrednio związane z biomechaniką kręgosłup, np. kończyny dolne. Do najprostszych, a przede wszystkim bezpiecznych ćwiczeń, należą między innymi delikatne półprzysiady z jednoczesnym zachowaniem prostego kręgosłupa i rękami wysuniętymi przed siebie.

Kluczem do sukcesu w globalnym postępowaniu rehabilitacyjnym, zwłaszcza u seniorów, jest systematyczność oraz pełne zaangażowanie.

Aby uzyskać dobre wyniki terapeutyczne, należy zaproponowane powyżej ćwiczenia wykonywać codziennie przez około 10–15 minut.

Ćwiczenia te można wykonywać zarówno pod kontrolą terapeuty na specjalistycznej rehabilitacji, jak i samodzielnie w domu.

Bardzo często w opisywanym schorzeniu zaleca się zastosowanie masażu. Odpowiednio dobrane techniki zastosowane przez doświadczonego masażystę kojąco wpłyną nie tylko na kręgosłup, ale na cały organizm. Masaż całego kręgosłupa stosuje się głównie w przypadku, kiedy mięśnie, więzadła wspierające jego odpowiednie funkcjonowanie przestają odpowiednio pracować. W takiej sytuacji kręgosłup jest dodatkowo przeciążony z powodu zachowania niewłaściwej sylwetki podczas wykonywania nawet najprostszych czynności dnia codziennego.

Inną równie skuteczną metodą radzenia sobie z przewlekłym bólem kręgosłupa są ćwiczenia w wodzie. Różnego rodzaju aktywność na basenie wpływa kojąco nie tylko na mięśnie, ale również na stawy. Pływanie dobrze oddziałuje np. na układ krążenia, poprawia kondycję, pomaga zrzucić zbędne kilogramy, ale przede wszystkim koryguje liczne wady postawy.

Kolejną skuteczną formą terapeutyczną są spacery po równym i miękkim podłożu w wygodnych butach. Już nawet 15 minut spokojnego chodu według zaleceń pomoże spalić niepotrzebne kalorie i przywrócić właściwy stereotyp ruchowy. A jak wiadomo, otyłość w dużym stopniu może potęgować ból kręgosłupa. Właściwa, odpowiednio zbilansowana dieta oraz aktywność fizyczna jest w tym przypadku bardzo potrzebna. 

Pośrednią metodą radzenia sobie z bólem kręgosłupa jest korzystanie z rozmaitych sezonowych programów profilaktycznych organizowanych w domach kultury lub placówkach oświatowych, np. zdrowy kręgosłup. Aby dłużej zachować sprawność kręgosłupa, wskazane jest także korzystanie z pobytów w sanatoriach finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Wszystkie opisane powyżej metody terapeutyczne w perspektywie czasu pozwolą w znacznym stopniu zredukować ból kręgosłupa lub całkowicie go usunąć. Takie postępowanie z pewnością zapewni nam dobre samopoczucie na długie lata. 

 

Przypisy