Brak wyników

Zdrowie

21 kwietnia 2023

NR 10 (Kwiecień 2023)

Po co nam orzechy, przyjaciele i planszówki?

0 319

Większość z nas zna lub ma wśród bliskich lub znajomych osobę zmagającą się z kłopotami z pamięcią bądź otępieniem. I chodź powszechnie wiadomo, że takie choroby, jak udar czy nowotwór, mogą być związane z naszym mózgiem, to nie zawsze od razu łączymy jego kondycję np. z depresją. Wielu chorobom mózgu można zapobiegać. Szczególnie tym, które mogą dotykać osób w wieku senioralnym.

Mózg jest najbardziej fascynującym i niesamowitym organem w ludzkim ciele. Jest aktywny przez całą dobę. Nawet wtedy, kiedy śpimy, utrzymuje nas przy życiu. Cały czas odbiera sygnały płynące z naszego ciała i wysyła informacje dotyczące na przykład motoryki płuc. Dzięki jego nieustannej pracy nie musimy nawet myśleć o oddychaniu. Ludzki mózg jest zasilany przez krew. Zużywa aż 20% naszego życiowego paliwa, które z każdym uderzeniem serca trafia do mózgu, aby dostarczyć naszemu „centrum dowodzenia” niezbędną do funkcjonowania ilość tlenu.

Gdy ten sprawnie działający mechanizm dotknie jakaś awaria, może dojść do udaru niedokrwiennego lub wylewu. Do chorób mózgu zaliczane są także choroby neurologiczne, jak: choroba Parkinsona, Alzheimera czy stwardnienie rozsiane, a także choroby psychiczne: depresja czy schizofrenia. Do chorób mózgu należą także bóle głowy, bezsenność czy migrena. 

Jak zatem możemy zadbać o swój mózg?

Badajcie się. Róbcie regularnie podstawowe badania kontrolne (morfologia), sprawdzajcie poziom cukru, cholesterolu, mierzcie ciśnienie. 

Jedzcie orzechy i ryby. Warto jeść zgodnie z piramidą żywienia, w której podstawą są warzywa. Nie zapominajcie o tym, że mózg nie może prawidłowo pracować bez tłuszczu, dlatego diety nadmiernie ograniczające tłuszcz prowadzą do bardzo poważnych konsekwencji. Jednak mózg potrzebuje dobrych tłuszczy – na przykład z orzechów włoskich. Nawet ich wygląd przypomina zwoje mózgowe. Zadbajcie, by na talerzu gościły ryby, bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Ograniczcie śmieciowe jedzenie pełne cukrów i przetworzonych tłuszczy, które zaburza przekazywanie sygnałów między komórkami nerwowymi w mózgu.

Zdj. 1–3. Projekt „Grajmy”, autor: Agnieszka Pączek

Ruszajcie się. Timothy Bussey z brytyjskiego Cambridge University udowodnił, że pod wpływem ruchu w mózgu tworzą się nowe komórki nerwowe. Ruch wpływa także pozytywnie na plastyczność mózgu i utrzymanie funkcji poznawczych, nie tylko u osób starszych. Potańcówka z sąsiadami, spacery i treningi nordic walkingu będą doskonałym sposobem na miłe i zdrowe spędzanie czasu. Rozejrzyjcie się po okolicy. Wiele fundacji i ośrodków kultury organizuje darmowe zajęcia nordic walkingu dedykowane właśnie seniorom.

Wysypiajcie się! Dobry i zdrowy sen może zapobiegać rozwojowi choroby Alzheimera. Brak snu zwiększa m.in. poziom beta-amyloidu (białka odpowiedzialnego za degenerację neuronów) w płynie mózgowo-rdzeniowym.

Ćwiczcie swoje zwoje. Tak! Mózg także można, a wręcz trzeba gimnastykować. Krzyżówki, quizy, teleturnieje pomogą zapobiec lenistwu intelektualnemu. Doskonałym pomysłem będzie zorganizowanie raz w tygodniu spotkania z przyjaciółmi przy grach planszowych.

Dbajcie o dobre relacje. Zgodnie z wieloma teoriami potrzeba kontaktu z drugim człowiekiem jest wrodzona. I nie chodzi tu o powierzchowne relacje, ale o bliskie relacje charakteryzujące się wzajemnym zrozumieniem, troską i postrzeganiem drugiej osoby jako wartościowej. Mając bliskie relacje z innymi ludźmi, możemy liczyć na pomoc w trudnych sytuacjach. Przebywanie z innymi ludźmi wiąże się z pozytywnymi emocjami. Do budowania i zachowywania dobrych relacji z przyjaciółmi także przydadzą się gry planszowe. Leżąca na stole gra integruje i zapewnia mnóstwo dobrej zabawy!

Zdj. 4–6. Projekt „Grajmy”, autor: Agnieszka Pączek

Po jakie gry planszowe warto sięgnąć, grając w gronie seniorów?

„Ubongo 3D” – szalona gra, która rozkręca mózg! Każdy gracz dostaje planszę i osiem elementów układanki o różnych kształtach. Każda plansza ma inny wzór, a zadaniem graczy jest jak najszybsze dopasowanie elementów układanki do swojej indywidualnej planszy. Mimo bardzo prostych zasad, kombinacji są setki. Słowo „Ubongo” w języku suahili oznacza „mózg”. Trzeba się nieźle nagimnastykować, by rozwiązać proste z pozoru zadanie. 

„Recto Verso” – wyjątkowo szybka i prosta familijna gra imprezowa, która dostarczy wiele zabawy zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Szansę na wygraną zapewni tylko dobra współpraca z partnerem. Niezbędne jest opanowanie nerwów pomimo upływającego czasu. Celem gry w każdej z rund jest jak najszybsze skonstruowanie budowli pokazanej na karcie. Gra się w parach, a cała trudność polega na tym, że każdy z graczy widzi jedynie swoją stronę budowli: przód (recto) lub tył (verso). Im szybciej razem zbudują przedstawioną na karcie konstrukcję, tym więcej punktów otrzymają. Gracze mogą się porozumiewać, by skutecznie móc ułożyć drewniane elementy. Każdy z klocków musi się znaleźć na właściwym miejscu.

„Criss Cross” – gra typu „rzuć i zapisz”. Każdy gracz otrzymuje arkusz do gry oraz ołówek, a jego zadaniem będzie rysowanie symboli pojawiających się na kościach. Należy tak planować rozmieszczenie symboli, aby było najwięcej tych samych w linii. Po 14 rundach obliczamy punkty z kolumn i szeregów. Wygrywa gracz, który zdobędzie ich najwięcej. Gra posiada też tryb rozgrywki dla jednego gracza.

„Dopasowani” – imprezowa gra w skojarzenia, w której gra się parami. Przekonaj się, jak dobrze znasz swojego partnera z drużyny i czy uda Ci się odpowiedzieć tak samo jak on. Zdobywacie punkt za każdą zgodną odpowiedź. Wygrają najbardziej dopasowani! Przygotujcie się na zabawne pytania, absurdalne odpowiedzi i mnóstwo zabawy!

„Lato z komarami” – wyślij komary na wakacje! Niech kąpią się w Bałtyku lub zbierają grzyby, byle tylko nie bzyczały już nad uchem. Gracze zagrywają karty na wspólny stos, pozbywają się komarów z ręki. Muszą decydować, jaką kartę zagrać i kiedy spasować, by na koniec rundy mieć jak najmniej karnych punktów. Rozgrywka toczy się w szybkim tempie, a jednym sprytnym ruchem można zaskoczyć swoich rywali. Gra doskonale się sprawdzi podczas pobytu na działce, gdy po pracowitym dniu spędzonym na pielęgnacji roślin chcemy miło spędzić czas z przyjaciółmi.

Jedno z japońskich przysłów mówi, że starzenie zaczyna się wtedy, gdy przestajemy się uczyć. Mózg na stare lata wcale nie traci zdolności do zapamiętywania i uczenia się. Po prostu te procesy zachodzą nieco wolniej. Nasz wiek to nie tylko liczba wynikająca z metryki, ale także wiek biologiczny, na który dzięki dobremu odżywianiu i ćwiczeniu mózgu mamy całkiem spory wpływ. Zatem zachęcam do tego, byście w najbliższym czasie zaprosili przyjaciół na zdrową sałatkę i rozgrywki przy planszy. 

 

Przypisy