0
865
Każdy człowiek, a zwłaszcza senior, w ciągu swojego życia narażony jest nieustannie na różnego rodzaju urazy, kontuzje bądź choroby. Liczne dolegliwości w dużej mierze mogą w szybki sposób zaburzyć właściwe funkcjonowanie organizmu. Z wiekiem prawdopodobieństwo wystąpienia określonego incydentu zdrowotnego wzrasta. Późno zdiagnozowane lub nieleczone choroby mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia, zwłaszcza osób starszych. Postępujący proces chorobowy może z czasem nieodwracalnie uszkodzić poszczególne narządy wewnętrzne, jak np. serce, trzustkę lub wątrobę, a bez wymienionych narządów prawidłowe funkcjonowanie organizmu jest niemożliwe. Dlatego dla skutecznego leczenia bardzo ważna jest wczesna diagnostyka, która relatywnie zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się określonego schorzenia.
Wraz z wiekiem u seniorów mogą występować różne choroby, jak np.: choroba zwyrodnieniowa stawów, osteoporoza, nadciśnienie tętnicze czy reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest chorobą tkanki łącznej o podłożu immunologicznym. Omawiane schorzenie ma charakter przewlekły oraz postępujący. Można wyróżnić postaci: stawową (charakteryzuje się zajęciem głównych stawów) oraz układową (charakteryzuje się zajęciem narządów wewnętrznych, jak np. serce). RZS jest chorobą zapalną, w wyniku której z czasem dochodzi do uszkodzenia elementów składowych stawu, jak np. kości, chrząstka stawowa. Przyczyny powstania omawianej choroby nie są do końca znane. Może być to m.in. obciążenie genetyczne, czynnik zakaźny, stres, palenie papierosów. Podstawowymi objawami reumatoidalnego zapalenia stawów są: ból, obrzęk, sztywność (zwłaszcza poranna), guzki. Dodatkowymi objawami mogą być także: ogólne osłabienie, pocenie się, ubytek masy ciała.
Reumatoidalne zapalenie stawów najczęściej dotyczy stawów ręki, nadgarstka, równie często pojawia się w obrębie stóp. Natomiast rzadziej obejmuje stawy kolanowe, łokciowe bądź barkowe. Należy pamiętać, iż opisywana choroba zazwyczaj symetrycznie atakuje stawy po obu stronach ciała. W przebiegu omawianego schorzenia bardzo ważną rolę odgrywa właściwa diagnostyka. Postępowanie obejmuje różnorodne badania laboratoryjne (np. morfologia krwi, mocz) oraz badania obrazowe (np. usg, rtg, rezonans magnetyczny).
Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów jest procesem skomplikowanym i długotrwałym, wymaga dużego doświadczenia całego zespołu medycznego. Powinno być kompleksowe i obejmować leczenie farmakologiczne – polegające na stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, fizjoterapeutyczne – polegające na odpowiednim doborze usprawniania, szczególnie w pierwszym etapie choroby, kiedy nie nastąpiły poważne zmiany stawowe. Rehabilitacja chorych powinna być na bieżąco kontrolowana i w miarę możliwości modyfikowana. Głównymi celami leczenia rehabilitacyjnego jest: kontrolowanie dolegliwości bólowych, wzmocnienie siły mięśni otaczających staw objęty procesem chorobowym, zapobieganie deformacjom stawowym, zachowanie należytego zakresu ruchu, utworzenie prawidłowych wzorców ruchowych.
W kompleksowej fizjoterapii chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów bardzo często stosuje się ogólnodostępną fizykoterapię. Wykonuje się wówczas przede wszystkim zabiegi o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, takie jak: pole magnetyczne, laseroterapia, krioterapia (miejscowa lub kriokomora) lub prądy, np. interferencyjne, TENS. Doskonałym uzupełnieniem całego procesu terapeutycznego jest indywidualna kinezyterapia, czyli leczenie ruchem. Po zniwelowaniu silnego bólu zabiegami z zakresu fizykoterapii wprowadza się odpowiednio dobrane ćwiczenia ruchowe. Muszą być one szczegółowo dobrane do określonego stawu. Należy pamiętać, iż trzeba je również dopasować do wydolności organizmu oraz innych chorób współistniejących występujących u danego pacjenta. Podstawowe ćwiczenia w obrębie dłoni to np. wykonywanie systematycznych ruchów nadgarstka we wszystkich zakresach ruchu lub ściskanie i prostowanie palców. Jeżeli choroba zaatakuje stawy kolanowe, wskazane jest wykonywanie w leżeniu na plecach zginania i prostowania kolan. Podobne ćwiczenia można wykonywać również w pozycji siedzącej (na krześle). Kolejnym skutecznym ćwiczeniem w przypadku omawianego schorzenia może być naprzemienne zginanie i prostowanie kolan w leżeniu na brzuchu. W przypadku zmian reumatycznych występujących w obrębie stawów skokowych polecane jest przesuwanie stopy po butelce (położonej na podłodze) do przodu i tyłu. Należy pamiętać, iż wymienione ćwiczenia należy wykonywać do granicy bólu oraz w miarę możliwości w jak największym zakresie ruchu. Aby fizjoterapia była skuteczna, należy ją wykonywać systematycznie przez określony czas.
Doskonałym uzupełnieniem zarówno leczenia farmakologicznego, jak i fizjoterapeutycznego może być również postępowanie psychoterapeutyczne. Kompleksowa psychoterapia u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów odgrywa ważną rolę. Opisywana choroba w perspektywie czasu może prowadzić do depresji i poczucia bezradności. Ważne jest, aby w trakcie zaostrzenia poszczególnych objawów chory miał wsparcie najbliższych członków rodziny. Postępujący proces chorobowy prowadzi do nieodwracalnych zniekształceń stawowych, co może powodować znaczące zmiany w psychice, zwłaszcza u osób starszych, często obciążonych także innymi chorobami. W takim stanie u chorych dominuje przede wszystkim: huśtawka nastroju, niechęć do jakiejkolwiek aktywności, uczucie zmęczenia oraz ogólne rozdrażnienie. U osób cierpiących na omawiane schorzenie mogą wystąpić również różnego rodzaju zespoły nerwicowo-depresyjne oraz określone zmiany osobowości. Dlatego w tym względzie kluczowe jest odpowiednio prowadzone postępowanie psychoterapeutyczne.
Zaopatrzenie ortopedyczne jest często wykorzystywane u pacjentów z reumatologicznym zapaleniem stawów. Zalicza się do niego np.: laski, kule, trójnogi, balkoniki, chodziki oraz ortezy. Wszystkie wymienione przedmioty mają na celu odciążyć stawy, zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz zapewnić pacjentowi odpowiedni komfort fizyczny i psychiczny.
W kompleksowym podejściu do opisywanej choroby nie można zapomnieć o odpowiednim odżywianiu. Właściwa dieta zapewnia organizmowi niezbędne składniki odżywcze wspomagające utrzymanie w pełni sił witalnych. Odpowiednio zrównoważone posiłki powinny być przyjmowane w małych porcjach, aby nie obciążać układu pokarmowego. Należy często spożywać produkty pełnoziarniste, bogate w błonnik.
Zwłaszcza u seniorów nie powinno się lekceważyć żadnego objawu chorobowego. Jeżeli taki wystąpi, trzeba bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem, aby uniknąć rozprzestrzenienia się choroby. Dotyczy to przede wszystkim reumatoidalnego zapalenia stawów. Opisywane schorzenie wymaga kompleksowego podejścia medycznego. Kluczową rolę pełni właściwe postępowanie fizjoterapeutyczne połączone z farmakologią. Aby długo cieszyć się dobrym zdrowiem, należy bezwzględnie dostosować się do wskazówek lekarzy. Takie odpowiedzialne podejście będzie procentowało dobrym zdrowiem na długie lata.
