0
2503
Często podczas wykonywania różnorodnych czynności dnia codziennego seniorzy borykają się z dolegliwościami bólowymi. W starszym wieku bolą przede wszystkim stawy, np. staw kolanowy lub biodrowy, oraz kręgosłup. Często sygnały wysyłane przez organizm, takie jak ból, są lekceważone. Takie zaniedbania mogą prowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonalnych. Jednym ze schorzeń wymagających szybkiej oraz kompleksowej interwencji jest rwa kulszowa.
Kręgosłup jest jedną z ważniejszych struktur naszego organizmu. Składa się on z 33–34 nieparzystych kręgów, ułożonych jeden na drugim. W zależności od rozmieszczenia wyróżnia się następujące kręgi: siedem kręgów szyjnych, dwanaście kręgów piersiowych, pięć kręgów lędźwiowych, pięć kręgów krzyżowych oraz cztery–pięć kręgów guzicznych. Kręgosłup ze względu na swoją skomplikowaną budowę jest często narażony na liczne schorzenia. Do częstych przyczyn bólu kręgosłupa, zwłaszcza odcinka lędźwiowego, zalicza się przede wszystkim np. przeciążenia mięśni, wady postawy, złamania, zmiany zwyrodnieniowe.
Jednym ze schorzeń często występującym u seniorów jest rwa kulszowa. Przeważnie do tego schorzenia dochodzi na skutek podrażnienia licznych korzeni nerwowych tworzących nerw kulszowy, który jest najdłuższym i najgrubszym nerwem całego ciała. Rwa kulszowa to zespół objawów związanych z uciskiem nerwu kulszowego. Ze względu na czas trwania rwę kulszową można podzielić na: ostrą (trwa zazwyczaj kilka tygodni) oraz przewlekłą (trwa przeważnie powyżej kilkunastu tygodni).
Do głównych przyczyn omawianego schorzenia zalicza się przede wszystkim przepuklinę krążka międzykręgowego, dyskopatię, problemy mięśniowe, zblokowanie stawów kręgosłupa, choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca). Rwa kulszowa objawia się głównie bólem promieniującym do kończyn dolnych. Innym objawem, równie często występującym, jest mrowienie, drętwienie oraz osłabienie mięśni. Ryzyko wystąpienia rwy kulszowej wzrasta wraz z wiekiem. Przyczyną rwy kulszowej może być też siedzący tryb życia, złe odżywianie, a także nadwaga.
Należy pamiętać, iż wczesne zdiagnozowanie rwy kulszowej może zmniejszyć zaawansowanie określonych objawów chorobowych oraz znacznie skrócić czas trwania omawianej dolegliwości. Jeżeli wystąpi jeden z określonych objawów, należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który po wstępnym badaniu skieruje pacjenta do ortopedy lub neurologa. Aby postawić ostateczną diagnozę, specjalista wykonuje szereg badań diagnostycznych, do których zalicza się m.in. rentgen, rezonans magnetyczny lub tomograf komputerowy. Po właściwym rozpoznaniu omawianego schorzenia należy bezzwłocznie wprowadzić kompleksowe leczenie. Jedną z metod leczenia rwy kulszowej jest postępowanie farmakologiczne. Składa się na nie stosowanie leków o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym oraz rozluźniającym. W niektórych szczególnych przypadkach wskazane jest zaordynowanie leków uspokajających, nasennych oraz suplementów diety zawierających witaminę B. Jeżeli opisywana powyżej farmakoterapia nie jest w pełni skuteczna, należy zastosować różnego rodzaju zastrzyki. Należy pamiętać, iż formą wspomagającą powyższy proces może być także stosowanie różnego rodzaju maści, żeli oraz kremów.
Doskonałym uzupełnieniem kompleksowego postępowania farmakologicznego jest szeroko pojęta rehabilitacja, na którą składają się zabiegi z zakresu fizykoterapii (np. laser, pole magnetyczne), kinezyterapii – leczenie ruchem (np. ćwiczenia w odciążeniu) oraz masaż. Efektywną formą wspomagającą proces usprawniania może być specjalistyczne zaopatrzenie ortopedyczno-medyczne. W tym celu często są wykorzystywane rozmaite ortezy, pasy lędźwiowe oraz wkładki ortopedyczne.
W przypadku wystąpienia pierwszych objawów rwy kulszowej należy jak najszybciej wprowadzić właściwe postępowanie rehabilitacyjne. Zbagatelizowanie określonych objawów, np. drętwienia kończyny dolnej, może doprowadzić do zaostrzenia opisywanego schorzenia. Rehabilitację w przypadku tego schorzenia można podzielić na dwa etapy.
Pierwszym z nich jest okres ostry, kiedy występują dosyć znaczące dolegliwości bólowe, które w znacznym stopniu zaburzają wykonywanie nawet podstawowych czynności dnia codziennego, np. ubieranie się. Taki stan rzeczy może utrzymywać się do kilku tygodni. Należy wówczas w pierwszej kolejności stosować zabiegi z zakresu fizykoterapii, jak np. prądy interferencyjne, laseroterapię, pole magnetyczne. Formą wspomagającą okres ostry może być zastosowanie zaopatrzenia ortopedycznego w postaci pasa usztywniającego odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Taki pas należy stosować od 2 do 3 godzin dziennie, zwłaszcza podczas wytężonego wysiłku fizycznego, bowiem w innym przypadku może to doprowadzić do osłabienia mięśni przykręgosłupowych odcinka lędźwiowego.
Po złagodzeniu okresu ostrego rwy kulszowej należy zastosować różnego rodzaju ćwiczenia ogólnousprawniające. W okresie przewlekłym można zaobserwować zmniejszenie dolegliwości bólowych, senior w łatwością może wykonywać rozmaite ćwiczenia fizyczne. W tym etapie proces usprawniania powinien być prowadzony co najmniej trzy razy w tygodniu. Wskazane jest wykonywanie ćwiczeń zarówno w pozycji leżącej, siedzącej, jak i stojącej.
Prostym ćwiczeniem, jakie można wykonać w pozycji leżącej, jest np. w ułożeniu na plecach zginanie w kolanie naprzemiennie raz jednej, raz drugiej nogi. Innym, również skutecznym ćwiczeniem jest (w leżeniu na plecach) zgięcie obu nóg w stawach kolanowych i naprzemienne odchylanie ich raz w lewo, raz w prawo. Kolejnym ćwiczeniem może być (także w leżeniu na plecach z nogami zgiętymi w kolanach) podnoszenie bioder do góry. Bardziej zaawansowanym fizycznie seniorom zaleca się wykonywanie rowerka w leżeniu na plecach. Bardzo efektywnym ćwiczeniem odciążającym odcinek lędźwiowy w leżeniu na plecach jest podłożenie pod nogi kilku poduszek, tak aby stawy kolanowe i biodrowe były zgięte pod kątem prostym. Wskazane jest również wykonywanie ćwiczeń rozciągających w pozycji siedzącej.
W omawianej pozycji siedzimy z nogami wyprostowanymi w stawach kolanowych i rękoma sięgamy do obu stóp. Kolejnym ćwiczeniem w pozycji siedzącej jest zginanie naprzemienne nóg w kolanach i przyciąganie ich obiema rękoma w stronę klatki piersiowej. Ważne są również ćwiczenia w klęku. Bardzo popularnym ćwiczeniem jest tzw. koci grzbiet – w klęku podpartym wykonujemy naprzemiennie wyginanie pleców do góry, następnie do dołu. Wiele ćwiczeń w bezpiecznych pozycjach można wykonywać również w pozycji stojącej. Przed rozpoczęciem tych ćwiczeń należy zrobić wokół siebie trochę miejsca, np. odsunąć krzesła na bezpieczną odległość, i założyć odpowiednie obuwie. Pierwszym ćwiczeniem w pozycji stojącej jest delikatne odchylenie kręgosłupa do tyłu. Kolejnym ćwiczeniem w omawianej pozycji jest naprzemienne zginanie nóg w stawie kolanowym. Następnym ćwiczeniem, które można bezpiecznie wykonać w warunkach domowych, jest odwiedzenie w biodrze raz jednej, raz drugiej nogi prostej w stawie kolanowym. Wyżej przedstawione ćwiczenia należy wykonywać w wolnym tempie, dostosowanym do własnych możliwości. Między poszczególnymi ćwiczeniami należy robić kilkusekundowe przerwy. Trzeba pamiętać, iż przedstawione ćwiczenia stanowią tylko przykład terapii zmniejszającej ból i dyskomfort w przebiegu rwy kulszowej. Jeżeli przy którymś z ćwiczeń wystąpi ból, należy je bezzwłocznie przerwać.
Oprócz wykonywania różnorodnych ćwiczeń, warto również skorzystać np. z masażu leczniczego. Dobrą formą wspomagającą terapię są także zajęcia prowadzone w wodzie. W tym szczególnym przypadku zaleca się pływanie na plecach. W terapii rwy kulszowej trzeba pamiętać o zaopatrzeniu się w wygodne, dopasowane do stopy obuwie.
Po całkowitym ustąpieniu objawów związanych z omawianym schorzeniem należy wdrożyć odpowiednie postępowanie profilaktyczne mające zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby. Należy systematycznie wykonywać ćwiczenia ogólnousprawniające, zwłaszcza takie, które powodują wzmocnienie oraz uelastycznienie mięśni grzbietu. Trzeba również kontrolować masę ciała oraz utrzymywać właściwą postawę przy wykonywaniu nawet najprostszych czynności dnia codziennego.
Rwa kulszowa jest schorzeniem, które często występuje u seniorów. Już pierwszych niepokojących objawów nie należy bagatelizować, gdyż w perspektywie czasu może to doprowadzić do wielu nieprzewidzianych komplikacji zdrowotnych. Wczesne dostrzeżenie określonych objawów chorobowych skraca czas leczenia i zapewnia większą sprawność, którą można cieszyć się przez długie lata.
