Suchość w gardle i przełyku – jak sobie radzić z problemem?

Czym jest kserotomia?

Kserotomia określana jest jako odczuwanie suchości w ustach. Szacuje się, że występuje u 10% populacji, większość przypadków dotyczy kobiet. Jednak najczęstszą grupą, która cierpi na to schorzenie, są seniorzy – występuje ona u 25% osób powyżej 65. roku życia. Niestety, kserotomia utrzymuje się przez dłuższy czas, a przepłukanie ust wodą nie przynosi pożądanych efektów. Schorzenie to dzieli się na dwie kategorie:

• kserotomia prawdziwa – spowodowana dysfunkcją ślinianek,
• kserotommia rzekoma – spowodowana subiektywnym odczuwaniem suchości.
   

R e k l a m a

Kserotomia – przyczyny

Niestety, wiele chorób wieku starczego sprzyja powstawaniu kserotomii. Do najczęstszych przyczyn zalicza się następujące:

• choroby ogólnoustrojowe – cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów,
• przyjmowanie niektórych leków – m.in. leki uspakajające, moczopędne, leki przeciwnadciśnieniowe, przeciwbólowe, antydepresyjne czy rozszerzające oskrzela,
• choroby gruczołów ślinowych,
• palenie papierosów,
• stany lękowe/depresyjne,
• oddychanie przez usta,
• radioterapia okolicy szyi i głowy,
• odwodnienie – często pojawiające się u osób starszych,
• anemia mikrocytarna i deficyt żelaza,
• grzybica jamy ustnej,
• choroby alergiczne.

Wpływ kserotomii na nasze zdrowie

Aby w pełni zrozumieć konsekwencje kserotomii, warto poznać funkcje, jakie w naszej jamie ustnej pełni ślina. Dziennie ludzki organizm produkuje aż 1,5 litra śliny, która składa się w 99% z wody. Ślina nawilża błonę śluzową, umożliwia regenerację nabłonka, stanowi barierę dla drobnoustrojów i umożliwia odczuwanie smaku. Dodatkowo zawarte w niej enzymy umożliwiają wstępne trawienie pokarmu. Ponadto umożliwia poprawną mowę oraz oczyszcza jamę ustną i zęby z resztek pokarmów.

Zaburzenia w produkcji śliny, tak często występujące u seniorów, doprowadzają do wielu nieprzyjemnych objawów. Do najczęstszych z nich należą:

• problemy z przyjmowaniem i połykaniem pokarmów,
• nieprzyjemne uczucie pieczenia czy swędzenia w jamie ustnej,
• uszkodzenia mechaniczne nabłonka jamy ustnej,
• owrzodzenia przyzębia i tkanek głębiej położonych,
• zaburzenia mowy,
• trudności w utrzymaniu protez dentystycznych pogarszające znacząco komfort życia seniora, jak również doprowadzające do przyjmowania mniejszej ilości pokarmów i płynów, co sprzyja wyniszczeniu oraz odwodnieniu organizmu, tym samym nasilając efekt suchości śluzówek,
• zaburzenia odczuwania smaku,
• gwałtowanie postępująca próchnica.

Jak poradzić sobie z kserotomią?

Jeśli zaobserwujemy u siebie bladą, suchą błonę śluzową jamy ustnej, język pozbawiony brodawek, spękany, zaczerwieniony czy owrzodzenia w kącikach ust, możemy podejrzewać u siebie kserotomię. 
Na szczęście na rynku są dostępne produkty, które mogą złagodzić nieprzyjemne objawy tego schorzenia. Kserostemin w wygodnej formie aerozolu przeznaczony jest do łagodzenia objawów suchości jamy ustnej związanej z niedostateczną produkcją śliny. Ksylitol znajdujący się w składzie Kserosteminu wykazuje działanie nawilżające, utrzymujące prawidłowy stan nawilżenia błony śluzowej jamy ustnej. Za sprawą betaniny powoduje obniżenie utraty wody przez błony śluzowe, a wyciąg z Aloe vera tworzy mechaniczną powłokę chroniącą błonę śluzową przed wysychaniem, poprawiając jej hydratację. Warstwę ochronną zapewnia również kwas hialuronowy, a glicerol utrzymuje prawidłowy poziom wilgotności w jamie ustnej. Ponadto zawarty w składzie olejek z mięty polnej przyczynia się do działania odświeżającego. Preparat jest więc doskonałym wyborem i warto go mieć przy sobie w torebce lub kieszeni. Przeciwdziała również wysychaniu i podrażnieniom, nawilżając jamę ustną, powlekając ją warstwą ochronną. Neutralne pH sprawia, że produkt ten jest doskonały dla seniorów. Środek ten może pomóc również osobom, które są wyjątkowo narażone na negatywny wpływ dymu tytoniowego, przebywają często w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach.

Preparaty substytucyjne, czyli tak zwane sztuczne śliny, są zalecane w leczeniu kserostomii. Głównym wskazaniem do ich stosowania jest zwiększenie nawilżenia tkanek i zmniejszenie nieprzyjemnego wrażenia suchości jamy ustnej.

W przypadku bardzo zaawansowanej kserotomii warto zgłosić się do specjalisty od chorób błony śluzowej lub stomatologa, który może wykonać sialometrię – to badanie polegające na mierzeniu szybkości i ilości wydzielanej śliny. Do metod diagnostycznych umożliwiających rozpoznanie kserotomii należą również: badanie fizykalne, analiza składników biochemicznych śliny, obrazowanie czy biopsja gruczołów ślinowych.

Domowe sposoby na problem suchości w jamie ustnej

Można również skorzystać z domowych sposobów na łagodzenie problemu suchości w jamie ustnej. W tym przypadku zalecenia są następujące:

• Częste picie wody w małych ilościach.
• Płukanie jamy ustnej raz dziennie siemieniem lnianym – ma ono działanie powlekające i osłaniające, doskonale chroni wysuszoną jamę ustną. Takie płukanki warto stosować na noc.
• Stosowanie odpowiedniej diety – przygotowywanie potraw z minimalną ilością soli, bez ostrych przypraw oraz cukru. Należy unikać mocno wypieczonego mięsa, pieczywa chrupkiego, ryżu, słonych przekąsek, jedzenia typu „fast food”. Warto wprowadzić do swojej diety potrawy o dużej zawartości wody, np. zupy, kremy, przeciery, purée. Pomocne może się również okazać spożywanie jogurtów, surowych warzyw, ryb, jajek czy dodawanie sosów lub oliwy do potraw.
• Ograniczenie palenia papierosów.
• Nawilżanie ust.
• Zadbanie o odpowiednie nawilżenie powietrza, zwłaszcza podczas snu.
• Zapewnienie odpowiedniej dla seniorów aktywności fizycznej – regularne uprawianie sportu pozytywnie wpływa na cały organizm.

Kserotomia stanowi poważne schorzenie, które może w znaczący sposób pogorszyć komfort życia seniora, jak również doprowadzić do przykrych konsekwencji zdrowotnych. W przypadku zauważenia u siebie objawów suchości w jamie ustanej warto wyposażyć się w specjalne preparaty, które pomogą nawilżyć błonę śluzową, co pozwoli znów cieszyć się z ulubionych posiłków czy z rozmów z przyjaciółmi. Jeśli zauważymy zaostrzenie schorzenia, koniecznie skontaktujmy się z lekarzem pierwszego kontaktu.