W 2026 roku po raz pierwszy łączne wydatki wojewodów na Domy Pomocy Społecznej (rozdział 85202) przekroczą 1 miliard złotych – poinformowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podczas posiedzenia sejmowej Komisji Polityki Senioralnej 14 października. To wyraźny wzrost w porównaniu z latami 2015–2025.
Finansowanie Domów Pomocy Społecznej było jednym z tematów posiedzenia sejmowej Komisji Polityki Senioralnej we wtorek 14 października. Źródła finansowania poszczególnych DPS-ów zależą od rodzaju placówek. Domy gminne finansowane są ze środków własnych gminy (w tym z odpłatności mieszkańców domów i ich rodzin), a domy powiatowe ze środków własnych powiatu, wliczając w to odpłatności mieszkańców domów, ich rodzin oraz gmin. Oba rodzaje placówek mogą być dofinansowywane z budżetu państwa.
Sposób obliczania dotacji dla województw
Małgorzata Baranowska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiła informację na temat zasad obliczania średniej miesięcznej kwoty dotacji dla województwa na Domy Pomocy Społecznej. – Miesięczną kwotę dotacji na 2025 r. na działalność bieżącą Domów Pomocy Społecznej oblicza się w następujący sposób. Dla każdego Domu Pomocy Społecznej z osobna należy ustalić liczbę mieszkańców w Domu Pomocy Społecznej, na których przysługiwała dotacja według stanu na dzień 31 grudnia 2023 r. Należy ustalić średnie miesięczne koszty utrzymania obowiązujące w roku 2024 ogłoszone na podstawie art. 60, ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, wyliczyć średnią miesięczną kwotę odpłatności mieszkańców za pobyt w domu wniesioną za rok 2023, powiększoną o prognozowany w ustawie budżetowej na rok 2024 średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Pomnożyć liczbę mieszkańców z punktu 1., przez kwoty wyliczone w punkcie 2., a następnie pomniejszyć o kwotę odpłatności wyliczoną w punkcie 3. Kwotę uzyskaną w punkcie 4. Pomnożyć przez 12 miesięcy. Dla całego województwa zsumować kwoty w punkcie 5. Uzyskaną kwotę podzielić przez liczbę mieszkańców w województwie, według stanu na 31 grudnia 2023 r. Kwotę uzyskaną podzielić przez 12 miesięcy.
Zastosowanie powyższej metodologii pozwoliło oszacować kwoty niedoborów w budżetach wojewodów na rok 2025 na Domy Pomocy Społecznej i ustalić wysokość dotacji dla każdego województwa. Dotacje zostały przyznane 14 województwom, oprócz kujawsko-pomorskiego i łódzkiego, w przypadku których powyższe obliczenia nie dały podstaw do przekazania dotacji. W skali kraju łączna kwota niedoboru środków w budżetach wojewodów na DPS-y wyniosła 123661850 zł.
Rekordowy budżet i rosnące koszty utrzymania
Beata Karlińska, Dyrektor Departamentu Pomocy Społecznej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zwróciła uwagę, że w ciągu ostatnich 10 lat dwukrotnie zwiększyły się koszty pobytu mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej. Jednoczesnie podkreśliła, że w przyszłym roku środki w budżetach wojewodów na funkcjonowanie DPS-ów będą rekordowo wysokie.
- W planie budżetu na rok 2026 pierwszy raz w historii już są takie pieniądze w budżetach wojewodów, jakie wynikają z tego wyliczenia po kontroli NIK-u. Jest 190 milionów złotych więcej w budżecie. My się bardzo tym chwalimy, bo wreszcie nikt nie będzie czekał na rezerwę, tylko te pieniądze już są w budżecie.
Jak zauważa Paweł Moczulski, założyciel portalu seniore.pl, który przygotował „Raport o demografii i kondycji osób poszukujących miejsca w domach opieki”, wzrost nakładów na funkcjonowanie DPS-ów to konieczność w obliczu sytuacji demograficznej Polski.
- Średni koszt pobytu w DPS w skali kraju wynosi ok. 7,7 tys. zł. Stawki są uzależnione głównie od rodzaju i standardu placówki, ale także lokalizacji. W niektórych województwach, np. świętokrzyskim, średnie koszty są niższe nawet o 1,5 tys. zł, a w innych, jak w np. województwie lubuskim, znacząco przewyższają ogólnopolską średnią. Biorąc pod uwagę fakt, że do kwoty płaconej przez mieszkańców DPS-ów najczęściej dopłacają samorządy gminne, koszty te stanowią istotne obciążenie budżetów samorządowych. W skali całego kraju są to naprawdę pokaźne kwoty. Gminy dopłacają do pobytu ponad 50 tysięcy mieszkańców DPS-ów – podkreślił.
Na posiedzeniu Komisji Polityki Senioralnej dyrektor Beata Karlińska również odniosła się do tego problemu. – Samorządy gminne cały czas wnioskują o zmianę tej struktury. W przygotowanej zmianie ustawy o pomocy społecznej już takie zmiany proponujemy - tłumaczyła. Ich wprowadzenie będzie jednak wymagało współpracy międzyresortowej m.in. z Ministerstwem Sprawiedliwości, gdyż projektowane zmiany mają dotyczyć np. prawa spadkowego.
_____
O Seniore.pl
Seniore.pl to portal internetowy i społeczność aktywnych, ciekawych świata ludzi w wieku powyżej 50. roku życia. Na Serwis składają się m.in. baza wiedzy z artykułami na temat zdrowia, rozwoju osobistego, podróży, hobby czy kultury, kierowanymi do seniorów, strefa miejsc i usług dla osób w wieku powyżej 50. roku życia, jak sanatoria czy domy opieki oraz baza osób poszukujących miejsca w placówce opiekuńczej. Celem Serwisu jest dostarczanie seniorom wartościowej wiedzy i informacji, zapewnianie im przestrzeni do dyskusji w ramach specjalnej Grupy dyskusyjnej, a także ułatwianie znalezienia seniorom i ich rodzinom odpowiednich domów opieki. Więcej informacji: https://seniore.pl/.
