Witamina B12 jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej niedobór może doprowadzić do wystąpienia wielu groźnych zaburzeń, wyniszczenia ciała, a nawet do zgonu. Niestety, zdiagnozowanie niedoboru witaminy B12 wcale nie jest tak łatwe, jak z pozoru mogłoby się wydawać. Objawy w tym przypadku do złudzenia przypominają objawy innych chorób, co zdecydowanie utrudnia diagnozę. Ważne, aby nieustannie obserwować stan swojego zdrowia – ciała oraz psychiki. Dotyczy to osób w każdym wieku, a w szczególności seniorów, którzy szczególnie dotkliwie mogą odczuć skutki deficytów witaminy B12.
Z tego artykułu dowiesz się m.in.:
- jaka jest rola witaminy B12,
- jakie są objawy niedoboru kobalaminy,
- w jaki sposób można dostarczać do organizmu witaminę B12,
- jaki jest związek witaminy B12 i zdrowia psychicznego.
Powszechna jest opinia, że niedobory witaminy B12 najczęściej występują u wegan i wegetarian. Trzeba zdementować to stanowisko! Osoby na diecie roślinnej rzeczywiście powinny suplementować ten związek oraz utrzymywać prawidłowo zbilansowaną dietę, aby dostarczać do organizmu właściwą dawkę kobalaminy, jednak ta sama zasada dotyczy również ludzi odżywiających się w tradycyjny sposób. Poza tym – jak na ironię – grupą najbardziej narażoną na niedobory witaminy B12 są osoby spożywające mięso. Dlaczego? Bo nie przykładają one aż tak dużej wagi do bilansowania swojego jadłospisu.
Dlaczego witamina B12 jest tak ważna
Kobalamina bierze czynny udział w syntezie kwasów nukleinowych w komórkach. Proces ten zachodzi np. w szpiku kostnym, którego najważniejszą rolą jest produkowanie komórek krwi. Ponadto witamina B12 jest niezbędna do wytwarzania erytrocytów oraz do ich właściwego rozwoju. Erytrocyty – to białe ciałka krwi, które są nam potrzebne, ponieważ wiele istotnych dla zdrowia naszego organizmu procesów zachodzi właśnie dzięki ich obecności.
Ponadto warto wiedzieć, że witamina B12:
- wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
- bierze udział w produkcji neuroprzekaźników,
- ma znaczenie, jeśli chodzi o szybkość kojarzenia faktów, możliwość skoncentrowania uwagi, zdolność przyswajania wiedzy i zapamiętywania,
- jest ważnym elementem w kontekście kontroli apetytu, utrzymywania dobrego samopoczucia oraz regulowania poziomu hormonów.
Z informacji wymienionych powyżej wynika, że witamina B12 jest jednym z czynników istotnych dla naszego nastroju. To właśnie z tego powodu mówi się, że związek ten jest ważny dla kondycji naszego zdrowia psychicznego. Więcej na ten temat napiszemy w dalszej części tego artykułu.
Ważne
Warto wiedzieć, że…
Niektóre czynniki wpływają na obniżenie poziomu witaminy B12 we krwi. Są to przede wszystkim różnego rodzaju używki, jak: alkohol, papierosy i kawa. Innymi czynnikami mogącymi powodować niedobory kobalaminy są: tabletki antykoncepcyjne, antybiotyki oraz… spożywanie zbyt dużych ilości mięsa. Paradoksalnie, częste jedzenie produktów spożywczych będących skarbnicą witaminy B12 może prowadzić do wystąpienia deficytów tej witaminy. To właśnie z tego względu suplementacja powinna zostać zaplanowana przez specjalistę – lekarza lub dietetyka.
W jaki jeszcze sposób kobalamina wpływa na zdrowie człowieka? Ma ona potężny wpływ na budowanie odporności (co jest w dzisiejszych czasach istotniejsze niż kiedykolwiek), podwyższanie poziomu życiowej energii, usprawnianie pracy układów mięśniowego i kostnego, a nawet na prawidłowy przebieg ciąży.
Witamina B12 jest również wykorzystywana do leczenia niektórych schorzeń. Mowa tutaj między innymi o chorobach i zaburzeniach psychicznych, nowotworach, artretyzmie, stwardnieniu rozsianym oraz o łagodzeniu objawów AIDS.
Jak objawia się brak witaminy B12
Niedobory kobalaminy najczęściej wywołują objawy wskazujące na różne inne zaburzenia, co sprawia, iż trudno jest od razu zdiagnozować ten problem. Z tego właśnie względu warto mieć świadomość tego, jak potencjalnie może objawiać się zbyt mała ilość witaminy B12 w organizmie.
Deficyty kobalaminy powodują zwykle:
- poważną anemię,
- zaburzenia psychiczne i emocjonalne,
- nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego,
- silne osłabienie organizmu, chroniczne zmęczenie, spadek nastroju, a nawet depresję,
- błędy w zakresie gospodarki hormonalnej,
- brak apetytu, a nawet wstręt do jedzenia, jak również zaburzenia w działaniu układu trawiennego,
- częste biegunki,
- przyspieszenie procesów starzenia się skóry (m.in. ziemisty wygląd cery oraz jej przesuszenie),
- palpitację serca,
- osłabienie czucia w opuszkach palców oraz w kończynach dolnych.
Zignorowanie wymienionych powyżej objawów niedoboru witaminy B12 może w końcu doprowadzić do częstych omdleń oraz utraty równowagi.
Może to spowodować także zaburzenia w obrębie jasności umysłu, stałe pogarszanie wzroku, a nawet poważne nieprawidłowości w funkcjonowaniu kończyn dolnych (zanik czucia).
Zbyt mała ilość kobalaminy często powoduje specyficzny wygląd języka – przybiera on mocno czerwony kolor i staje się gładki oraz błyszczący. Jeśli zauważymy u siebie którykolwiek ze wspomnianych symptomów, należy bezzwłocznie skonsultować tę sprawę ze specjalistą oraz rozpocząć suplementację tego związku.
Najważniejsze źródła kobalaminy
Witamina B12 występuje w wielu produktach spożywczych. Jednym z najbogatszych źródeł kobalaminy jest mięso, szczególnie wołowa i drobiowa wątróbka, jadalne mięczaki (np. małże, kałamarnice, ośmiornice oraz inne owoce morza), a także nerki wołowe. Witaminę B12 można znaleźć także w ostrygach, sardynkach, makreli, liściach nori, drożdżach spożywczych i śledziach.
Interesująca ciekawostka
Warto w tym miejscu poświęcić dwa zdania drożdżom. Otóż można je po prostu zaparzać i pić. Ich smak nie jest szczególnie zachwycający, jednak warto się przemóc, ponieważ drożdże są skarbnicą wielu witamin z grupy B. Jak przygotować drożdżowy napój? To bardzo proste! Wystarczy 25 g drożdży (1/4 kostki) zalać wrzątkiem, wymieszać, przestudzić i wypić duszkiem. Dla złagodzenia nieprzyjemnego smaku można dodać do napoju odrobinę cukru. Taka mikstura jest przy okazji doskonałym sposobem na walkę z trądzikiem!
Spożywanie naprawdę dużych ilości mięsa po to, aby dostarczyć do organizmu witaminę B12, też nie jest najlepszym rozwiązaniem. Dieta powinna obfitować w zróżnicowane produkty, m.in. warzywa i owoce. Dobrą opcją jest więc suplementowanie kobalaminy. Dobrze jest się jednak powstrzymać od samodzielnego planowania działań tego typu. O wiele skuteczniej i bezpieczniej jest zasięgnąć w takim przypadku rady lekarza lub dietetyka.
Znaczenie witaminy B12 w kontekście zdrowia psychicznego
Kobalamina jest bardzo ważnym elementem prawidłowego działania układu nerwowego. Oddziałuje ona na ten układ na wiele sposobów. Mowa tutaj o usprawnieniu funkcjonowania osłonek mielinowych, które otaczają zakończenia nerwowe. Jeśli witaminy B12 zaczyna brakować, to szybko występują objawy wzbudzające niepokój – przede wszystkim drętwienie kończyn dolnych (a także występowanie uczucia mrowienia w ich obrębie), zaburzenia równowagi oraz płynności chodu.
Należy również przypomnieć, że witamina B12 bierze czynny udział w procesie przetwarzania białek, tłuszczów oraz węglowodanów na energię potrzebną do życia. Dbanie o to, aby poziom kobalaminy był właściwy, przeciwdziała odczuwaniu ogólnego osłabienia oraz chronicznego zmęczenia. Związek ten ma także znaczenie dla poprawy pamięci oraz zwiększania możliwości koncentracji uwagi.
Czy witamina B12 ma wpływ na kondycję umysłu? Owszem! Zdrowie psychiczne jest zależne od wielu czynników, w tym również od prawidłowego poziomu tego związku. Z czego to wynika? Między innymi z faktu, iż kobalamina uczestniczy w syntezie neuroprzekaźnika, jakim jest serotonina (nazywana także hormonem szczęścia). Z kolei odpowiednie stężenie serotoniny przeciwdziała depresji. Jeśli więc poziom witaminy B12 spada poniżej normy, a tym samym serotoniny jest zbyt mało, pacjenci zaczynają się skarżyć na ogólne rozdrażnienie, przemęczenie oraz spadek nastroju.
Suplementowanie witaminy B12 jest bardzo ważne nie tylko dla osób młodych i w średnim wieku, ale także dla seniorów, którzy najdotkliwiej odczuwają konsekwencje jej niedoborów.
Jak naturalnie utrzymać prawidłowy poziom witaminy B12
Najskuteczniejszym sposobem na utrzymanie właściwego poziomu kobalaminy jest oczywiście jej suplementowanie. Jednak trzeba tutaj wyraźnie zaznaczyć, że nie każdy może stosować tabletki zawierające ten związek. Wszystko ze względu na enzym mukoproteinowy, który występuje w sokach żołądkowych. Enzym ten odpowiada za właściwe wchłanianie witaminy B12 bezpośrednio z jedzenia. Czasami dochodzi do pewnych zakłóceń w tej materii i jego produkcja zostaje w jakiś sposób zaburzona. To właśnie w takich sytuacjach zachodzi konieczność spożywania doustnych środków zawierających nie tylko witaminę B12, ale również wspomniany już enzym mukoproteinowy. Obie te substancje są pozyskiwane od zwierząt. Do utraty tego enzymu najczęściej dochodzi wskutek zaburzeń autoimmunologicznych, obecności różnego rodzaju pasożytów, jak również w wyniku występowania nadmiaru niekorzystnych dla zdrowia bakterii lub po przejściu operacji żołądka.
A co z osobami będącymi na diecie roślinnej (weganie i wegetarianie)? Pozostaje im przyjmowanie witaminy B12 w postaci zastrzyków.
Podsumowując, trzeba powiedzieć, że witamina B12 wpływa na wiele istotnych procesów istotnych dla naszego zdrowia. Jej deficyty mogą mieć opłakane skutki, a w skrajnych przypadkach prowadzić do śmierci. Na rynku istnieje wiele preparatów, które mogą pomóc w przywróceniu odpowiedniego poziomu kobalaminy. Warto więc zasięgnąć rady lekarza lub dietetyka i zastosować się do udzielonych przez niego wskazówek. Oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, aby dodatkowo włączyć do swojego codziennego jadłospisu produkty spożywcze bogate w witaminę B12.