Osteoporoza u seniorów a COVID-19

Czym jest osteoporoza?

Osteoporoza jest chorobą, która atakuje układ szkieletowy człowieka. Wskutek jej postępowania gęstość kości ulega zmniejszeniu oraz dochodzi do licznych zaburzeń w obrębie spójności ich tkanek. Wszystko to doprowadza wreszcie do zwiększenia podatności na złamania, które mogą być konsekwencją pozornie niewielkich stłuczeń, jak również poważniejszych uszkodzeń kości. 

Największa zachorowalność na osteoporozę jest diagnozowana u kobiet po menopauzie. Rzadziej sprawa ta dotyczy starszych mężczyzn. Choroba ta jest niebezpieczna o tyle, że jest ona w stanie rozwijać się po cichu. Trudno ją zlokalizować w jej początkowych stadiach. Niestety, do zdiagnozowania osteoporozy dochodzi najczęściej wtedy, gdy już występują patologie w obrębie kości. Dlatego też grupa ludzi w wieku około 50+ powinna stosować określoną profilaktykę oraz wykonywać odpowiednie badania. Wszystko to może okazać się kluczowe, jeśli chodzi o zapobieganie rozwojowi tego schorzenia. 

Statystyki zachorowań na osteoporozę 

W Polsce odsetek populacji mężczyzn chorujących na osteoporozę waha się od 2,5% (50–54 lata) do 16,6% (80–84 lata). Statystyki te znacznie gorzej prezentują się w przypadku kobiet — dla pierwszej grupy wiekowej jest to 6,3%, dla drugiej zaś aż 47,2%.

Zachorowalność na osteoporozę u kobiet powyżej 50. roku życia jest zatem czterokrotnie wyższa niż w przypadku mężczyzn. Tak przynajmniej wynika z badań udostępnionych przez NFZ w 2017 r. Warto tutaj zaznaczyć, że schorzenie to ma ścisły związek z przechodzeniem menopauzy, podczas której spada poziom estrogenu, a co za tym idzie – również wchłanialność wapnia, więc gęstość mineralna kości ulega zmniejszeniu. 

COVID-19 – statystyki zachorowań wśród seniorów

Statystyki są nieubłagane – najbardziej zagrożoną grupą, jeśli chodzi o infekcję wirusem COVID-19, są osoby starsze. W styczniu 2021 r. podano, że ponad 80% osób trafiających do placówek szpitalnych wskutek zakażenia koronawirusem stanowią seniorzy po 80. roku życia. Styczniowe statystyki mogą być wynikiem grudniowych spotkań rodzinnych przy stole wigilijnym. Dane te zaczęły zmniejszać się wraz z kolejnymi miesiącami, jednak nie powinno to wpływać na zmniejszenie ostrożności w kontaktach z innymi ludźmi. Niestety, wszelkie poluzowania reżimu sanitarnego, a także rozpoczęcie szczepień przeciwko COVID-19, wpłynęły na to, że osoby w wieku senioralnym przestały przejmować się większością restrykcji. Dostępne remedium jest istotnym elementem budowania zbiorowej odporności, nie chroni jednak w pełni przed zachorowaniem, a raczej zmniejsza jego objawy, jeśli dojdzie do zakażenia. Warto o tym pamiętać. 

Jaki to ma związek z występowaniem osteoporozy? Ogromny! Im więcej seniorów ląduje na szpitalnych łóżkach z powodu COVID-19, tym mniejsza liczba dostępnych specjalistów pojawia się w poradniach leczenia osteoporozy. 

Zależność pomiędzy występowaniem osteoporozy a COVID-19

W Polsce na osteoporozę choruje ponad dwa miliony osób w wieku 50+. Co gorsza, ilość ta nieustannie wzrasta. Szacunkowe dane wskazują, że do 2035 r. liczba ta może wzrosnąć trzykrotnie. Problem ten wynika z faktu, iż zrzeszotnienie kości rozwija się po cichu. Wielu pacjentów nie ma pojęcia o tym, że cierpi na to schorzenie i dowiaduje się o tym, gdy jest już za późno. 

Dlaczego przewiduje się tak zatrważająco duży wzrost zachorowań na osteoporozę? W sporej części winna jest temu pandemia, która wstrzymała możliwości diagnostyczne i terapeutyczne związane z tą dysfunkcją organizmu. 

Dane udostępnione przez Narodowy Fundusz Zdrowia wykazują, że liczba wizyt w poradniach leczenia osteoporozy zmniejszyła się o ponad 20% w porównaniu do okresu przed pandemią COVID-19. Podobnie ma się sprawa, jeśli chodzi o porady udzielane przez reumatologów i ortopedów – ich liczba spadła o 30%. 

Powyższe dane są więcej niż niepokojące. Kluczem do sukcesu, jeśli chodzi o zapobieganie rozwijaniu się osteoporozy, jest jej szybkie wykrycie i podjęcie natychmiastowego leczenia. Wymienione opóźnienia w diagnozowaniu i leczeniu mogą mieć opłakane skutki dla milionów pacjentów! 

Innym powodem do zmartwień są statystyki udostępnione przez fundację My Pacjenci. Wynika z nich, że pod koniec 2020 r. liczba pacjentów skierowanych na densytometrię (badanie diagnozujące osteoporozę) spadła aż o 35,8%! Wszystko to sprowadza się do stałego wzrostu złamań osteoporotycznych, a co za tym idzie – występowania kolejnych przypadków niepełnosprawności funkcjonalnej. Co robić, gdy system tak bardzo zawodzi? Trzeba radzić sobie we własnym zakresie.

Regularne badania kluczem do sukcesu 

Wyróżnia się wiele wskaźników laboratoryjnych, których kontrolowanie jest w stanie przyspieszyć rozpoznanie osteoporozy, a następnie monitorować skuteczność terapii u konkretnych pacjentów. Chodzi tutaj przede wszystkim o następujące wskaźniki:

• Marker P1NP – występuje on we krwi, gdy dochodzi do nagromadzenia nowych cząstek kolagenu, które są kluczowe w procesach obudowywania tkanki kostnej.
• CTx – to wskaźnik powstający wskutek rozpadu cząstek kolagenu. Stanowi on potwierdzenie procesu niszczenia kości rozwijającego się wskutek nasilenia działania osteoklastów, czyli komórek kościogubnych.
• Witamina D – to najważniejsza spośród wszystkich witamin, jeśli chodzi o właściwe funkcjonowanie układu kostnego, poprzez zapewnienie jego ogólnej regulacji.
• Wapń w surowicy – jego poziom informuje m.in. o rezerwach kostnych.
• Parathormon (PTH) – to hormon produkowany przez przytarczycę, który odpowiada za stymulowanie uwalniania wapnia z kości. Ważne jest także to, że może on nasilać rozpad tkanki kostnej, gdy jego poziom staje się zbyt wysoki. Poziom PTH ma ogromne znacznie dla rozwoju osteoporozy, więc musi być stale kontrolowany. 

Monitorowanie wyżej wymienionych wskaźników ma duże znaczenie dla wczesnego wykrycia zmian chorobowych i tym samym do powstrzymania skutków postępowania osteoporozy. 

Witamina K a osteoporoza

Doskonałym sprzymierzeńcem w walce z osteoporozą okazuje się witamina K, która jest w stanie aktywować działanie osteokalcyny – hormonu białkowego wytwarzanego przez osteoblasty, czyli komórki tworzące kości. Trzeba zaznaczyć, iż jest on niezbędny do wiązania wapnia zlokalizowanego w matrycy kości. 

Aktywna osteokalcyna zmniejsza możliwości odkładania się wapnia w żyłach oraz w tętnicach. Zamiast tego kieruje go ona bezpośrednio do kości, które tak bardzo go potrzebują. W taki sposób zdecydowanie zmniejsza się ryzyko wystąpienia rozmaitych chorób serca oraz wystąpienia samej osteoporozy. Witamina K jest więc dość uniwersalna w tym przypadku, dlatego koniecznie należy wdrożyć ją do diety. 

Kalcikinon — witamina K2 i D3 w pogotowiu 

Suplement diety Kalcikinon zawiera wapń, witaminę K2 oraz D3. Jego stosowanie może być skutecznym sposobem walki z osteoporozą. Produkt jest przeznaczony wyłącznie dla osób dorosłych. Warto również wspomnieć, że preparat występuje również w mocniejszej wersji.

Jest to Kalcikinon Forte. Dwie tabletki Kalcikinon Forte to 1000 mg wapnia, 100 µg witaminy K i 50 µg witaminy D. Wszystkie te mikroelementy wspomagają utrzymanie kości w dobrej kondycji. Dodatkowo warto wspomnieć, że witamina D ma wpływ na lepszą wchłanialność wapnia i fosforu. 

Profilaktyka osteoporozy

Działania profilaktyczne w przypadku osteoporozy są bardzo ważne i mogą dawać świetne rezultaty. Szybka reakcja w przypadku wczesnego wykrycia osteomalacji (metabolicznej choroby kości polegającej na ich niedostatecznym wysyceniu ich wapniem) może być skuteczną metodą, jeśli chodzi o hamowanie postępów demineralizacji tkanki kostnej. 

Zapobieganie jest możliwe przede wszystkim dzięki eksponowaniu ciała na promienie słoneczne – właśnie tak w naturalny sposób dostarcza się do organizmu nieocenioną witaminę D. Co można zrobić ponadto? Zalecana jest aktywność fizyczna, w miarę możliwości, a także dbanie o prawidłowy wskaźnik masy ciała oraz zrezygnowanie z zażywania toksycznych substancji, takich jak alkohol i tytoń. 

Program rządowy profilaktyki osteoporozy

Istnieje program rządowy przeznaczony dla kobiet w wieku 50–70 lat, u których do tej pory nie zdiagnozowano osteoporozy. W jego ramach można przeprowadzić badanie:

• densytometryczne kości kręgosłupa lędźwiowego i jednej z szyjek kości udowej (jest to ocena gęstości tkanki kostnej),
• obrazowe – RTG boczne kręgosłupa, kości ramienia i przedramienia oraz bliższego końca kości udowej. 

Przystąpienie do programu zapewnia możliwość skonsultowania się ze specjalistami i wykonanie badań diagnostycznych. Pacjentki zyskują wówczas wiedzę o tym, jak można zahamować rozwój osteoporozy, a także jak chronić kości przed złamaniem. 

Osteoporoza to groźna choroba, a więc nie należy jej bagatelizować. Pamiętać o tym powinny szczególnie osoby w wieku senioralnym. To właśnie one są najbardziej narażone na deminiarelizację kośćca. Wczesne wykrycie problemu może zahamować dalszy rozwój choroby. Z tego też względu konieczne jest stałe monitorowanie stanu zdrowia i dbanie o to, aby organizm przez cały czas był w dobrej formie.