Witamina D i jej wpływ na zdrowie seniora

DLACZEGO SUPLEMENTACJA?

Witaminę D można pozyskiwać na trzy sposoby: z pożywienia, ze światła słonecznego w procesie syntezy skórnej oraz w ramach suplementacji doustnej. Najczęstszymi powodami niedoborów witaminy D w organizmie człowieka są: za krótkie przebywanie na słońcu, ograniczona synteza skórna oraz niedostateczna podaż z pożywienia, która w zbilansowanej diecie zaspokaja około 10–20% zapotrzebowania organizmu, u ludzi w wieku 11–65 lat.
Dbając o przyjmowanie pokarmu bogatego w tę witaminę, należy sięgać między innymi po nabiał, jaja, ale przede wszystkim po tłuste ryby morskie. 
Aby dostarczyć organizmowi 1000 j.m. (25 µg) witaminy D z pokarmu, należałoby zjeść dziennie na przykład 20 jaj bądź 660 g makreli. Trudno więc zaspokoić dzienne zapotrzebowanie wyłącznie z jedzenia. 
Najważniejszym źródłem witaminy D jest synteza skórna pod wpływem światła słonecznego. Z powodu umiejscowienia geograficznego naszego kraju oraz często niedostatecznej liczby pogodnych dni, nie jesteśmy w stanie dostarczać organizmowi przez cały rok tyle promieni słonecznych, ile by potrzebował. W okresie wiosenno-letnim należy spędzić na słońcu około 15 minut, w godzinach między 10:00 a 15:00, bez użycia filtra UV. Przy odkrytych ramionach i nogach można sprostać zapotrzebowaniu organizmu na witaminę D, jednak nie ma takiej pewności. Należy jednak pamiętać, że osoby starsze ze względów zdrowotnych  często są zmuszone, by unikać przebywania na słońcu. Choroby, takie jak nadciśnienie czy inne choroby sercowo-naczyniowe wymagają od seniorów unikania światła słonecznego. Także niektóre z przyjmowanych leków reagują negatywnie na światło UV. Powszechnie używane kremy ochronne z filtrem skutecznie blokują przenikanie promieniowania słonecznego do skóry, wstrzymując proces syntezy skórnej nawet o 99%. Podobne działanie ma też smog obecny w większych miastach oraz wszelkie inne zanieczyszczenia powietrza. Pozyskiwanie witaminy D przez skórę może utrudniać również ciemna karnacja lub opalenizna. Melanina znajdująca się w skórze, która powoduje ciemniejsze zabarwienie skóry działa jak filtr. Im ciemniejsze zabarwienie skóry, tym mniej witaminy D wytwarza. Dlatego też, nawet w słoneczne dni nie można mieć pewności, że pokryte zostało dzienne zapotrzebowanie na tę drogocenną witaminę. 
Z powodu braku tej pewności, eksperci rekomendują trzecią metodę pozyskiwania – regularną suplementację witaminy D do później starości. Według aktualnych wytycznych, podawanie witaminy doustnie, jest wskazane u zdrowego człowieka w okresie od września do kwietnia, ponieważ jest to okres niedostatecznej syntezy skórnej. Osoby po 65. roku życia powinny jednak zażywać witaminę D doustnie przez cały rok, ze względu na spowolnienie mechanizmu syntezy skórnej. Suplementacja zmniejsza ryzyko wystąpienia niedoborów oraz gwarantuje dostarczanie do organizmu dokładnie takiej dawki witaminy, jaka jest potrzebna do jego prawidłowego funkcjonowania. 

CO POWODUJĄ NIEDOBORY?

Działanie witaminy D w organizmie dziecka jest niezwykle istotne. Odpowiednia ilość przyswajana przez dzieci wspiera siłę ich mięśni, wzmacnia zęby i kości. Gdy dziecko rośnie, bardzo ważne jest dostarczanie mu wapnia w pożywieniu, ponieważ jest to podstawowy budulec kości, całej struktury małego człowieka. Wapń jednak nie jest w stanie się przyswoić w odpowiedniej ilości bez obecności witaminy D. Dlatego też przy jej niedoborach, wapń zaczyna się wypłukiwać z organizmu dziecka z moczem, a kości i zęby zaczynają tracić swoją gęstość. 
Z kolei niedobór witaminy D w organizmie seniora może powodować szereg komplikacji zdrowotnych, które bywają szczególnie niebezpieczne w tym wieku. Jednymi z głównych następstw niedoboru jest osłabienie siły mięśniowej, występowanie zaburzeń równowagi oraz osłabienie kości. W efekcie osoby starsze są narażone na częstsze upadki, a przez osłabienie masy kostnej – na wystąpienie złamań, zagrażających samodzielnemu funkcjonowaniu seniora. Upadki i ich następstwa, prowadzące do unieruchomienia osoby starszej są często wyrokami ich przyszłości. Odebranie samodzielności i mobilności seniorowi może prowadzić do utraty motywacji prowadzenia samodzielnego życia. 
Badania donoszą, że niedobór witaminy D może wpływać również na rozwój chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca czy miażdżyca, zwiększać ryzyko wystąpienia chorób neurologicznych typu Parkinson, schizofrenia czy stwardnienie rozsiane oraz wpływać na rozwój chorób autoimmunologicznych.
 

Witamina D wpływa pozytywnie na cały system poznawczy człowieka, jest potrzebna dla zachowania sprawności umysłu, dlatego jest niezwykle ważna dla osób starszych. Jest istotna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, a także pomaga w ogólnym utrzymaniu sprawności. Wspiera  również wchłanianie się wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego oraz pełni szereg innych ważnych funkcji w organizmie. Można  stwierdzić, że dbanie o dostarczanie sobie odpowiedniej dawki witaminy D jest podstawowym krokiem w trosce o swoje zdrowie. 

DAWKOWANIE?

Dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka zaleca się suplementację już od wczesnych lat młodości do późnej starości, a polecane dawki rosną z wiekiem. W przypadku noworodków i niemowląt jest to 400 j.m. na dobę. Po ukończeniu sześciu miesięcy życia, dawka może wzrosnąć do 600 j.m. na dobę. U dzieci po pierwszym roku życia do 600–1000 j.m. na dobę. 
Zalecane dzienne dawki witaminy D dla osób dorosłych wzrastają prawie dwukrotnie i określa się je na 800–2000 j.m. (20–50 µg) dziennie w okresie od września do kwietnia. Po 65. roku życia dawkę powinno się już przyjmować przez cały rok, z racji na osłabione działanie syntezy skórnej. Witamina D magazynowana jest w tkance tłuszczowej, dlatego też osoby z nadwagą potrzebują większych jej dawek, aby mogła swobodnie krążyć w organizmie i pełnić swoje funkcje. U osób otyłych wartości te wzrastają więc do 1600–4000 j.m. (40-100 µg). Wytwarzanie witaminy D w organizmie zachodzi u osób starszych zdecydowanie wolniej, a jej działanie staje się coraz bardziej istotne dla prawidłowego funkcjonowania. Po ukończeniu 75. roku życia rekomendowana ilość to 2000–4000 j.m. (50–100 µg) na dzień, a u osób otyłych 4000–8000 j.m. (100–200 µg) na dzień.
Przy stosowaniu powyższych wytycznych dotyczących ilości przyjmowanej witaminy D, samodzielne jej przedawkowanie jest mało prawdopodobne. Nasz organizm sam reguluje zapotrzebowanie na tę witaminę, a nadmiar zmienia w nieaktywne związki i wydala. 
„Witamina słońca” pochodząca z syntezy skórnej, z pożywienia, czy z wygodnych słonecznych kapsułek jest niezwykle ważnym składnikiem działającym w naszych organizmach. Zadbaj o siebie, zadbaj o suplementację.